Αντρέ Μπρετόν - 4 Ποιήματα

ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ

Πάντα για πρώτη φορά

Μετά βίας σε γνωρίζω εξ όψεως

Επιστρέφεις εκείνη την ώρα της νύχτας σε ένα σπίτι

πλάγια απ’ το παράθυρό μου

Σπίτι ολάκερα φανταστικό

Είναι εκεί που από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο

Μέσα στο απαράβατο σκοτάδι

Περιμένω να συμβεί μία φορά ακόμα το συναρπαστικό ρήγμα

Το ρήγμα το μοναδικό

Στην πρόσοψη και στην καρδιά μου

Όσο πιο κοντά σου έρχομαι

Στην πραγματικότητα

Όσο περισσότερο το κλειδί τραγουδά στην πόρτα του άγνωστου δωματίου

Όπου μου φανερώνεσαι μονάχη

Στην αρχή ενώνεσαι ακέραιη με τη φωτεινή

Τη φευγαλέα γωνία μιας κουρτίνας

Είναι χωράφι γιασεμιών που ατένισα χαράματα

σε ένα δρόμο στα περίχωρα της Grasse

Με το διαγώνιο ράπισμα των κοριτσιών ενώ συλλέγουν

Πίσω τους τα σκοτεινά να πέφτουνε φτερά των γυμνωμένων φυτών

Μπροστά τους η πλατεία εκτυφλωτικού φωτός

Η αυλαία αόρατα ανεβασμένη

Σ’ έναν παροξυσμό τα άνθη συρρέουν όλα μέσα

Είσαι εσύ σε πάλη ενάντια στην ώρα εκείνη την τόσο μακριά ποτέ

αρκετά θολή μέχρι τον ύπνο

Εσύ σαν να μπορούσες να ‘σαι

Η ίδια παρά τ’ ότι εγώ δε θα σε συναντήσω 
ίσως ποτέ

Κάνεις να φαίνεται σα να μην ξέρεις πως σε παρακολουθώ

Με τρόπο θαυμαστό δεν είμαι πλέον σίγουρος ότι το ξέρεις

Η απραξία σου μου φέρνει δάκρυα στα μάτια

Ένα σμήνος ερμηνείες περιβάλλει την κάθε σου χειρονομία

Είναι ετούτο ένα κυνήγι του μελιού

Είναι καρέκλες κουνιστές του καταστρώματος είναι κλαδιά

που κινδυνεύεις να σε γδάρουν μες στο δάσος

Είναι σε μια βιτρίνα της οδού Notre-Dame-de-Lorette

Δυο σταυρωμένες γάμπες όμορφες πιασμένες με ψηλές κάλτσες

Που ξεχειλώνουν στην καρδιά ενός μεγάλου άσπρου τριφυλλιού

Είναι μια μεταξένια σκάλα που ξεδιπλώνεται πάνω από τον κισσό

Είναι

Τι άλλο από την κλίση μου πάνω από τον γκρεμό
 και από την δική σου απουσία

Βρήκα το μυστικό κλειδί

Του να σε αγαπώ

Πάντα για πρώτη φορά

 **

Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΓΑΜΟΣ

Η γυναίκα μου με τα μαλλιά της φωτιάς του ξύλου

Με σκέψεις των αστραπών της ζεστασιάς

Με τη μέση της κλεψύδρας

Η γυναίκα μου με τη σιλουέτα της ενυδρίδας μέσα στης τίγρης τα δόντια

Η γυναίκα μου με κονκάρδα το στόμα της και με το μπουκέτο

των άστρων του τελευταίου μεγαλείου

Με δόντια αποτυπώματα του λευκού ποντικού πάνω στην άσπρη γη

Mε την κεχριμπαρένια γλώσσα την καθαρισμένη

Η γυναίκα μου με τη γλώσσα της μαχαιρωμένης όστιας

Με τη γλώσσα της κούκλας που ανοίγει και κλείνει τα μάτια

Με τη γλώσσα της πέτρας της απίστευτης

Η γυναίκα μου στα βλέφαρά της κοντύλια των μικρών παιδιών

Στα φρύδια της η άκρη της χελιδονοφωλιάς

Η γυναίκα μου στους κροτάφους της οι σχιστόλιθοι σκεπής θερμοκηπίου

Και με τους αχνούς στα τζάμια

H γυναίκα μου με τους ώμους της σαμπάνιας

Και με σιντριβάνι από κεφάλια δελφινιών που ζουν κάτω απ’ τον πάγο

Η γυναίκα μου με τους καρπούς σαν τα σπίρτα

Η γυναίκα μου με τα δάχτυλα του τυχαίου και του άσσου κούπα

Με τα δάχτυλα του κομμένου χόρτου

Η γυναίκα μου με τις μασχάλες των αλεπούδων της νύχτας του Άη Γιάννη

Με μπράτσα απ’ τον αφρό της θάλασσας και του υδατοφράκτη

Και με το ανακάτωμα του σταριού και του μύλου

Η γυναίκα μου με τις γάμπες σα ρουκέτα

Με κινήσεις ρολογιού κι απελπισίας

Η γυναίκα μου με κνήμες απ’ το μεδούλι του κουφόξυλου

Η γυναίκα μου με πόδια γράμματα κεφαλαία

Με πόδια αρμαθιά κλειδιά στο πόδια των πιωμένων καλφάδων

Η γυναίκα μου με μαργαριταρένιο κριθάρι στο λαιμό

Η γυναίκα μου με χρυσή κοιλάδα στήθος

Το ραντεβού μέσα στην ίδια την κοίτη του χειμάρρου

Στα στήθια της νύχτας

Η γυναίκα μου με στήθια θαλασσινά καλύβια

Η γυναίκα μου με στήθια όρυγμα ρουμπινιών

Με τα στήθια φάντασμα του τριαντάφυλλου κάτω απ’ την τριανταφυλλιά

Η γυναίκα μου με την κοιλιά ξεδίπλωμα της βεντάλιας των ημερών

Με την κοιλιά γαμψό νύχι γιγάντιο

Η γυναίκα μου με την πλάτη του πουλιού που δραπετεύει κάθετα

Με την πλάτη του ζωηρού ασημιού

Με την πλάτη του φωτός

Με σβέρκο από τυλιγμένη πέτρα και βρεγμένη κιμωλία

Και το πέσιμο ενός ποτηριού απ’ όπου μόλις ήπιαμε

Η γυναίκα μου με τους γοφούς της βάρκας

Με τους γοφούς της γυαλάδας και τις φτερούγες του βέλους

Και από κοτσάνια φτερών του άσπρου παγωνιού

Της ζυγαριάς της άσπλαχνης

Η γυναίκα μου με τα οπίσθια από κεραμικό και από αμίαντο

Η γυναίκα μου με τα οπίσθια από την πλάτη του κύκνου

Η γυναίκα μου με τα οπίσθια της άνοιξης

Με το σεξ της γλαδιόλας

Η γυναίκα μου με το σεξ της διευθέτησης και του ορνιθόρρυγχου

Η γυναίκα μου με το σεξ από φύκια και από αρχαίες καραμέλες

Η γυναίκα μου με το σεξ του καθρέφτη

Η γυναίκα μου με τα μάτια με δάκρυα γεμάτα

Με τα μάτια μενεξεδιάς πανοπλίας και μαγνητισμένης βελόνας

Η γυναίκα μου με μάτια της σαβάνας

Η γυναίκα μου με μάτια νερό να το πιείς στην φυλακή

Η γυναίκα μου με μάτια δάσος συνέχεια κάτω απ’ το τσεκούρι

Με μάτια της στάθμης του νερού της στάθμης του αέρα της γης 
και της φωτιάς

(σσ: Στο ακόλουθο λινκ:

ANDRÉ BRETON: «L’Union libre»

ο Μπρετόν διαβάζει ο ίδιος το ποίημα-1931

https://www.youtube.com/watch?v=0HTX4_KkhWk)

 **

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΝΩΣΗ  (ξανά)

(σε μτφρ. Νάνου Βαλαωρίτη)

Η γυναίκα μου με μαλλιά φωτιάς από ξύλα

Η γυναίκα μου με σκέψεις αστραπών της ζέστης

Με μέση κλεψύδρας

Η γυναίκα μου με μέση σβίδρας ανάμεσα στα δόντια της τίγρης

Η γυναίκα μου με στόμα κονκάρδας και ανθοδέσμης άστρων

        μικρότερου μεγέθους

Με δόντια αποτυπώματα άσπρου ποντικιού πάνω στην άσπρη γη

Με γλώσσα κεχριμπαριού και γυαλιού τριμμένου

Με γλώσσα μαχαιρωμένου αντίδωρου

Με γλώσσα κούκλας που ανοιγοκλείνει τα μάτια της

Με γλώσσα πέτρας απίστευτης

Η γυναίκα μου με ματόκλαδα όρθιες γραμμούλες παιδικής γραφής

Με φρύδια περίγυρου φωλιάς χελιδονιού

Η γυναίκα μου με κροτάφους σχιστόλιθου στέγης θερμοκηπίου

Κι άχνας στα παράθυρα

Η γυναίκα μου με ώμους σαμπάνιας

Και κρήνης με κεφάλια δελφινιών κάτω από τον πάγο

Η γυναίκα μου με καρπούς χεριών από σπίρτα

Η γυναίκα μου με δάχτυλα τύχης και καρδιάς άσσου κούπα

Με δάχτυλα θερισμένου σταχυού

Η γυναίκα μου με μασχάλες τριχώματος του κουναβιού και καρπών οξιάς

Της νύχτας του Αϊ-Γιαννιού

Της αγριομυρτιάς και φωλιάς σκαλαριών

Με μπράτσα του αφρού της θάλασσας και του υδροφράγματος

Και μείγματος σταριού και μύλου

Η γυναίκα μου με γάμπες βεγγαλικού

Με κινήσεις ωρολογιακές κι απελπισίας

Η γυναίκα μου με γάμπες από μεδούλι της ακτέας

Η γυναίκα μου με πόδια αρχικά ονομάτων

Με πόδια εσμού κλειδιών με πόδια καλφάδων που πίνουν

Η γυναίκα μου με λαιμό μαργαριταριού αλεσμένου κριθαριού

Η γυναίκα μου με λαιμό χρυσής κοιλάδας

Και συναντήσεων μέσα στην ίδια την κοίτη του χειμάρρου

Με στήθια της νύχτας

Η γυναίκα μου με στήθια θαλασσινής φωλιάς του τυφλοπόντικα

Η γυναίκα μου με στήθια χοάνης για ρουμπίνια

Με στήθια φάσματος του ρόδου κάτω απ' τη δροσιά

Η γυναίκα μου με κοιλιά βεντάλιας των ημερών όταν ξεδιπλώνεται

Με κοιλιά γιγάντιο νύχι γαμψό

Η γυναίκα μου με ράχη πουλιού που φεύγει κατακόρυφα

Με πλάτη υδράργυρου

Με πλάτη φωτός

Με σβέρκο πέτρας στρογγυλεμένης και κιμωλίας βρεμένης

Και πεσίματος του ποτηριού που μόλις ήπιαμε

Η γυναίκα μου με γοφούς μικρού πλοίου

Η γυναίκα μου με γοφούς πολυελαίου και με φτερά σαΐτας

Και με μίσχους φτερών άσπρου παγονιού

Και ζυγαριάς ανευαίσθητης

Η γυναίκα μου με γλουτούς από αμμόπετρα και αμίαντο

Η γυναίκα μου με γλουτούς ράχης του κύκνου

Η γυναίκα μου με γλουτούς της άνοιξης

Με αιδοίο γλαδιόλας

Η γυναίκα μου με αιδοίο φλέβας χρυσού κι ορνιθορύγχου

Η γυναίκα μου με αιδοίο φύκια και καραμέλες του παλιού καιρού

Η γυναίκα μου με αιδοίο καθρέφτη

Η γυναίκα μου με τα μάτια της γεμάτα δάκρυα

Με μάτια μενεξεδιάς πανοπλίας και μαγνητισμένης βελόνας

Η γυναίκα μου με μάτια σαβάνας

Η γυναίκα μου με μάτια νερού για να πίνεις στη φυλακή

Η γυναίκα μου με μάτια του ξύλου πάντα κάτω από τον πέλεκυ

Με μάτια στο ύψος του νερού στο ύψος του αέρα της γης και της φωτιάς.

**

ΦΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ

 (απόσπασμα)

Δεν δίνω καμιά σημασία στη ζωή.

Δεν καρφώνω την παραμικρή πεταλούδα ζωής στη σημασία.

Δεν σημαίνω για τη ζωή.

Μα τα κλαριά του αλατιού τα λευκά κλαριά

Όλες οι φυσαλίδες από σκιά

Και οι θαλάσσιες ανεμώνες

Κατεβαίνουν και αναπνέουν στο εσωτερικό της σκέψης μου

Έρχονται δάκρυα που δεν χύνω

Βήματα που δεν κάνω που είναι δύο φορές βήματα

Και που τα θυμάται ο άλλος στην ώρα της παλίρροιας

Τα σύρματα είναι στο μέρος του κλουβιού

Και τα πουλιά έρχονται από πολύ ψηλά να κελαϊδήσουν 
μπροστά σ' αυτά τα σύρματα

Ένας υπόγειος διάδρομος σμίγει όλα τ΄αρώματα.

 **

ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΦΕΥΓΟΥΝ

(μτφρ. Ανδρέας Εμπειρίκος)

Το ατλάζι (σμ: μεταξωτό ύφασμα) των φύλλων 
που γυρίζει κανείς στα βιβλία 

Σχηματίζει μια γυναίκα τόσο ωραία που όταν δεν διαβάζει κανείς την ατενίζει με λύπη χωρίς να τολμά να της μιλήσει 
χωρίς να τολμά να της πει πως

είναι τόσο ωραία που αυτό που πρόκειται να μάθουμε 
δεν έχει τιμή

Αυτή η γυναίκα περνά ανεπαισθήτως μέσα σε θρόισμα λουλουδιών

καμιά φορά στρέφεται μέσα στις τυπωμένες εποχές και ζητά την ώρα ή καμώνεται πως κοιτάζει τα κοσμήματα κατάματα 
όπως δεν κάνουν τ' αληθινά πλάσματα

Και ο κόσμος πεθαίνει ένα ρήγμα δημιουργείται στα δακτυλίδια του αέρος ένα σχίσμα στην θέση της καρδιάς.
Οι πρωινές εφημερίδες φέρνουν αοιδούς

των οποίων η φωνή έχει το χρώμα της άμμου

πάνω σε ακτές απαλές και κινδυνώδεις και καμιά φορά οι βραδινές

αφήνουν να περάσουν κάτι πολύ νέα κοριτσάκια που οδηγούν θηρία αλυσοδεμένα

Μα το πιο ωραίο είναι στα ενδιάμεσα διαστήματα

Ορισμένων γραμμάτων όπου χέρια 

πιο λευκά από το κέρας των αστεριών το μεσημέρι

  αφανίζουν μια φωλιά λευκών χελιδονιών

για να βρέχει πάντοτε

Τόσο χαμηλά τόσο χαμηλά που τα φτερά

δεν μπορούνε πια να σμίξουν

Χέρια απ' όπου ανεβαίνει κανείς

σε μπράτσα τόσο ελαφρά που η άχνα των λιβαδιών

στα χαριτωμένα της κυματιστά περιπλέγματα

πάνω από τις λίμνες είναι ο ατελής τους καθρέφτης,

μπράτσα που δεν εναρθρώνονται με τίποτε άλλο

παρά με τον εξαιρετικό κίνδυνο ενός σώματος

καμωμένου νια τον έρωτα του οποίου η κοιλιά καλεί 
τους στεναγμούς

που ξέφυγαν από θάμνους γιομάτους πέπλους

και που δεν έχει τίποτε το εγκόσμιο εκτός από την αχανή 
παγωμένη αλήθεια των ελκήθρων

των βλεμμάτων επί της κατάλευκης εκτάσεως

αυτού που δεν θα ξαναδώ πια εξαιτίας ενός θαυμαστού ματόδεσμου

που φορώ στο παιχνίδι της τυφλόμυγας των τραυμάτων

Αντρέ Μπρετόν

πηγή:

https://animmusnecandi.blogspot.com/2018/08/andre-breton-6.html
(εξαιρετικό αφιέρωμα - αξίζει να διαβαστεί)

..

στης φωτιάς τα καμώματα
στην άσβεστη μνήμη
στην "τυφλόμυγα των τραυμάτων"
στο κόκκινο που όλα κουβαλούν
τη νύχτα

Ιω

https://www.youtube.com/watch?v=sr1SlJJZsmk

Σημ.: Φωτ. από το διαδίκτυο