Ιωσήφ Αλεξάνδροβιτς Μπρόντσκι (1940 – 1996)
Ио́сиф Алекса́ндрович Бро́дски
σύμβολο ελευθερίας
Ρώσος και πολιτογραφημένος, αργότερα, Αμερικανός ποιητής.
Αντιφρονών, υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ε.Σ.Σ.Δ.
Γεννήθηκε στο Λένινγκραντ.
Ήθελε να γίνει γιατρός, αλλά κατέληξε να εργάζεται ως βοηθός ιατροδικαστή.
Από νωρίς έγραφε στίχους, ήταν φίλος της Άννας Αχμάτοβα στην οποία αφιέρωσε τον στίχο
«Θα μας θυμάστε όλους σαν μια παρεκτροπή».
Ήρθε σε σύγκρουση με το καθεστώς, δικάστηκε και καταδικάστηκε για «αλητεία και παρασιτισμό» σε πενταετή κάθειρξη.
Το 1972 τον απέλασαν από την Ε.Σ.Σ.Δ.. Μετά από μικρή παραμονή στην Ευρώπη,
πήγε στις Η.Π.Α. όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του διδάσκοντας και γράφοντας ποίηση
και δοκίμια τόσο στα αγγλικά, όσο και στα ρωσικά.
Εργάστηκε ως κριτικός, θεατρικός συγγραφέας και ως μεταφραστής.
Τιμήθηκε με πλήθος βραβείων ( Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1987).
6
Προχωρά και κυλά ομαλά η ζωή των μαζών
(Εννοώ τις μάζες φυσικά των κοινών θνητών)
Ο Μαρξ δικαιώνεται. Αλλά σύμφωνα μ΄αυτόν
εδώ και καιρό έπρεπε να σφαγιαστώ.
Αγνοώ υπέρ τίνος είναι ο ισολογισμός
Η ύπαρξή μου είναι σκέτος παραλογισμός.
Απ΄την εποχή μου κάνω ένα σάλτο μορτάλε, ο τρελός.
Να συμπαθάτε τον σαλτιμπάγκο-γελωτοποιό!
ΙΙ
10
Την αδελφοσύνη, αδερφέ, την αποκλείει η ισότητα.
Τούτο πρέπει να εξεταστεί με σχολαστικότητα.
Η δουλεία πάντα γεννάει τη δουλικότητα.
Ακόμα και με των επαναστάσεων τη συνδρομή.
Τους κομμουνιστές έχει εκθρέψει ο καπιταλιστής.
Οι πρώτοι έχουν μεταλλαχθεί σε υπουργούς της πορδής
και οι τελευταίοι αυγαταίνουν τους ναρκομανείς.
Διαβάστε τον Λούκιο, μάστορα στων μεταμορφώσεων την περιγραφή.
11
Πού΄ν΄το χρυσόψαρο που εκπληρώνει την κάθε μας ευχή.
Ο Μαρξ δε σκαμπάζει μία στην παραγωγή.
Η εργασία δεν είναι εμπόρευμα για να πουληθεί.
Αυτό είναι προσβολή για των εργατών το σμάρι.
Η εργασία είναι ο σκοπός και ο τρόπος της υπαρξιακής βίωσης.
Τα χρήματα είναι τρόπον τινά η βάση της διαβίωσης.
Κάτι πέρα από τους τρόπους της καθημερινής επιβίωσης.
Πού να ξεμπερδέψεις τούτο το κουβάρι.
13
Η σφαίρα αργά ή γρήγορα θα φτάσει στον προορισμό.
(τη Μούσα ενδεχομένως να ταλαιπωρώ)
Στην Ένωση και όχι στον Ανταγωνισμό
ανήκει το μέλλον μας λαμπρό.
(Δεν επιδιώκω την τύχη του προφήτη,
μα πιθανόν αυτοί οι στίχοι
θα επισπεύσουν την καταδίκη:
«Το ένα έτος θα πιαστεί για δυό».)
15
Η παρθενογέννηση δεν συνεπάγεται ορφάνια σώνει και καλά.
Σε πολλούς είναι πιο αρεστή η κτηνωδία φυσικά.
Απ΄την ομοιότητα βρίσκεις πιο εύκολα τη διαφορά:
«Η Εργασία με το Κεφάλαιο δεν έχουν την ίδια λαλιά».
Φτου-φτου έχουμε μεγαλώσει δίχως Ισλαμισμό,
φτάνει να φλυαρούμε για τα μεσιακά και τον αναδασμό.
Στη φύση είναι πάντα ελκυστικό το διαφορετικό.
Η ένωση δυο πόλων έναν πλανήτη συνιστά.
17
Όλα τούτα είναι ξένα για μένα, τον ποιητή.
Επιπλέον γνωρίζω ότι «σε κάποιους δεν καίγεται καρφί…»
Τα γράφω και αναρριγώ: η γλώσσα να μου κοπεί,
μπας και είμαι κόντρα στην νόμιμη εξουσία; Μα τι πειράζει;
Ο χρόνος θα μας σώσει αν είναι άδικοι αυτοί.
Η δόξα του σκανδαλοθήρα εμένα μου αρκεί.
Μα χαλά τα ήθη η λάθος πολιτική.
Και αυτό εμάς, τους ποιητές, μας νοιάζει!
20
Γενικά δεν με νοιάζει η ξένη ευημερία.
Και αυτό μοιάζει με μια ωραία χειρονομία.
Η πνευματική καλλιέργεια, να η δική μου ασχολία:
μεσάνυχτα – μισοάδειο μπουκάλι – λύρα – απουσία της φίλης.
Για μένα τα δέντρα και όχι το δάσος έχουν σημασία.
Δεν με ενδιαφέρει καθόλου η συλλογική στοχοθεσία.
Η ταχύτητα πνευματικής προόδου διαφέρει στην ουσία
απ΄την ταχύτητα του κόσμου της ύλης.
25
Ήδη βλέπω τον δικό μας καινούριο κόσμο θαυμαστό
που έχει σκεπαστεί με των εργαστηρίων δίκτυο πυκνό.
Και εν ριπή οφθαλμού με των τροχιών τον ιστό
όλος ο ουρανός έχει πέρα ως πέρα καλυφθεί!
Τούτο στο μάτι δεν φαντάζει ευχάριστα.
Η ανθρωπότης τριπλασιάζεται άριστα.
Η λευκή φυλή βρίσκεται σε κίνδυνο, μάλιστα.
Και μας τρομάζει η αναπόφευκτη σφαγή.
26
Είτε οι έγχρωμοι μας σφάξουν σαν τα ζά
είτε εμείς τους ξαποστείλουμε μακριά,
στον άλλον κόσμο. Και ύστερα το ρίξουμε στα ποτά.
Μα ούτε το ένα ούτε το άλλο είναι χριστιανικό.
Ορθόδοξοι! Αυτός δεν είναι ο δρόμος του θεού!
Τι με κοιτάτε σα ζαβλακωμένοι στην παραζάλη του μυαλού;!
Εύκολα προδίδουμε το Σώμα του Χριστού,
για ν΄αρπάξουμε κι άλλο χώρο ζωτικό.
28
Είναι σημαντικό για πολλούς να δημιουργήσουμε ανέσεις.
(Αυτό το βρίσκεις και στου Χομπς τις παραινέσεις.)
Κάθομαι και μετρώ ως το εκατό έχοντας άγριες διαθέσεις.
Η εκκαθάριση είναι ένας βρόμικος θεσμός.
Είναι απάνθρωπο το να χορεύεις στο μνήμα του νεκρού.
Ενώ το να δημιουργείς αφθονία σε κατάσταση υπερπληθυσμού
είναι σύμφωνο με το πνεύμα του χριστιανισμού.
Με άλλα λόγια σ΄αυτό συνίσταται ο πολιτισμός.
31
Νύχτα. Σοκάκι. Παγετός σαν του αποκλεισμού (του Λένινγκράντ).
Οι χιονοσωροί σαν τα Καρπάθια ορθώνονται κατά μήκος της οδού.
Οι πλανήτες, σαν τις καντήλες του Θεού
που Εκείνος ανάφτει στον ουρανό,
λικνίζονται όλο δέος, όπου
ενώπιον ασύλληπτου του προσώπου
η ποίηση εξετάζει τα πειστήρια επιτόπου
σάμπως μες στην πελώρια κιβωτό.
ΙΙΙ
35
Εισπνέω ασήμι και ξερνάω χαλκό.
Με ψαρεύουν με καμάκι και τρύπιο δίχτυ στο κενό.
Προγκίζω τις χήνες, προς την αθανασία προχωρώ,
δώστε μου μια βίτσα να τις μαστιγώσω!
Τρελαίνομαι σαν θεονήστικος ποντικός στου αμπαριού το σκοτάδι!
Κάντε περιφορά του Γενικού και των Αγίων απ΄το εικονοστάσι!
Στο δάσος ακούγεται του υλοτόμου το τσεκούρι εν δράσει.
Μπας και παγώσω άμα χάμω στο χιόνι ξαπλώσω.
37
Σαν τον Αριστοτέλη σε πηγάδι βαθύ,
δεν κατέχω από πού εμφανίζεται το καθετί.
Το κακό υπάρχει για να καταπολεμηθεί
και όχι να ζυγιάζεται δίχως τιμωρία.
Όσοι θρηνείτε το κάθε άτομο χωριστά,
όσοι έχετε επιπεφυκίτιδα και δε βλέπετε καθαρά,
όλοι σας να πάτε να απαυτωθείτε με αλφαβητική σειρά:
ορίστε η δημοκρατία με πλήρη της σημασία!
14 Γενάρη 1967
Ιωσήφ Μπρόντσκι:Ο λόγος για το χυμένο γάλα,
( μτφρ.-απόδοση: Ριζίκοβα – Ρανελέ)
στάγματά του..
-Εμείς φεύγουμε, η ομορφιά όμως μένει. Γιατί πηγαίνουμε προς το μέλλον,
ενώ η ομορφιά είναι το αιώνιο παρόν.
-Απ’ ό,τι φαίνεται
υπάρχει μια στιγμή που συναντάς τα στοιχεία της προσωπικής σου δομής σε κατάσταση ελευθερίας.
-Στη ζωή, στην συμπεριφορά μου πάντα ξεκινούσα με την σκέψη ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει.
-Εν συνεχεία – αν γραμματικώς μπορεί να υπάρχει τέτοιος χρόνος, – όλα, εν γένει θα μπουν λίγο ή πολύ στη θέση τους. Τουλάχιστον όσον αφορά στην έκδοση των βιβλίων μου.
-
Η φυλακή είναι ανεπάρκεια χώρου, τοποθετημένου σε πλεόνασμα χρόνου.
-Δεν μπορώ να πω ότι δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα, εφόσον ζω.
-
Ο χειμώνας είναι η πιο έντιμη εποχή του χρόνου.
-Εκείνο που εξοντώνει όλες τις δυναστείες είναι ο αριθμός των διαδόχων συνδυασμένος με τον περιορισμένο αριθμό των θρόνων.
-Το να χάσεις την ανεξαρτησία σου είναι πολύ χειρότερο από το να χάσεις την αθωότητά σου.
-Προσπαθήστε να είστε καλοί με τους γονείς σας… προσπαθήστε να μην εξεγερθείτε εναντίον τους, γιατί, κατά πάσα πιθανότητα, θα πεθάνουν νωρίτερα από εσάς και έτσι μπορείτε να απαλλαγείτε τουλάχιστον από εκείνη την αιτία ενοχής, αν όχι θλίψης.
-
Να είσαι βλάκας! Να είσαι αυτό που δεν είναι οι άλλοι.
-Ο άνθρωπος είναι αυτό που πιστεύει ότι είναι.
-Η ανεπάρκεια των συζητήσεων για το προφανές έγκειται στο γεγονός ότι διαφθείρουν τη συνείδηση με την ευκολία τους, με την εύκολα αποκτούμενη αίσθηση του δίκιου.
-Σε αντίθεση με τα ζώα, ο άνθρωπος είναι ικανός να φύγει από αυτό που αγαπάει.
-Το αντικείμενο του έρωτα δεν μπορεί να είναι αντικείμενο περιέργειας.
-Πιθανόν να μην μπορούμε να σώσουμε τον κόσμο, μπορούμε όμως έναν μεμονωμένο άνθρωπο.
-Αυτό που οι πρόεδροι δεν μπορούν να κάνουν με τις συζύγους τους, το κάνουν με τις χώρες τους.
-Δύο πράγματα δικαιώνουν την ύπαρξη του ανθρώπου επί της γης: ο έρωτας και η δημιουργία.
-Η μοναξιά μας διδάσκει την ουσία των πραγμάτων, γιατί η ουσία τους είναι επίσης η μοναξιά.
-Ελευθερία είναι όταν ξεχνάς το πατρώνυμο του τυράννου.
-Στην Ρωσία δεν υπάρχει δήμιος που να μην φοβάται ότι κάποτε θα γίνει θύμα, δεν υπάρχει όμως και θύμα, έστω και το πιο δυστυχισμένο, το οποίο να μην ομολογεί (έστω και στον εαυτό του) ότι έχει την ηθική ικανότητα να γίνει δήμιος.
-Η πραγματική ιστορία της συνείδησής μας αρχίζει από το πρώτο ψέμα. Εγώ θυμάμαι το δικό μου.
***
Το 1988, έδωσε μια ομιλία στους φοιτητές του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Απόσπασμα από την ομιλία που εκδόθηκε στο βιβλίο «On Grief and Reason: Essays»:
Προσπαθήστε να μη δίνετε σημασία σε αυτούς που προσπαθούν να σας κάνουν τη ζωή δύσκολη.
Θα υπάρξουν πολλοί τέτοιοι- και με επίσημη ιδιότητα, και αυτόκλητοι.
Να τους υποφέρετε αν δεν μπορείτε να τους αποφύγετε, αλλά με το που αποδράσετε, σταματήστε να μιλάτε γι αυτούς.
Πάνω από όλα, αποφύγετε να λέτε ιστορίες για την άδικη μεταχείριση που λάβατε στα χέρια τους, όσο δεκτικό και να είναι το ακροατήριο.
Οι ιστορίες αυτού του είδους, παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των ανταγωνιστών σας.
Το πιο πιθανό, είναι να υπολογίζουν στην διάδοση των ιστοριών σας και στο μοίρασμα των εμπειριών σας με άλλους.
Για τους ίδιους, κανένα άτομο δεν αξίζει μια δοκιμασία στην αδικία (ή στην δικαιοσύνη).
Η αναλογία ένα προς ένα δεν δικαιολογεί την προσπάθεια,
είναι η ηχώ που μετράει.
Αυτή είναι η βασική αρχή του καταπιεστή, είτε λειτουργεί βάση του κράτους, είτε είναι αυτοδίδακτος.
Γι αυτό, κλέψτε ή σταματήστε την ηχώ,
έτσι ώστε να μην επιτρέψετε σε κανένα συμβάν,
όσο και δυσάρεστο ή βαρυσήμαντο,
να πάρει περισσότερο χρόνο από ότι πήρε για να συμβεί.
Το τι κάνουν οι εχθροί σας, είναι παράγωγο της σημασίας ή των συνεπειών του τρόπου που αντιδράτε.
Γι αυτό, τρέξτε, ή περάστε γρήγορα σαν να ήταν πορτοκαλί,
και όχι κόκκινο φανάρι.
Μην γαντζωθείτε σε αυτούς, ψυχικά ή προφορικά.
Μην υπερηφανεύεστε για το ότι τους συγχωρέσατε ή τους ξεχάσατε- το χειρότερο έρχεται στο χειρότερο, ξεχάστε τους πρώτα.
Με αυτό τον τρόπο, απαλλάσσετε τα κύτταρα του μυαλού σας από πολύ άχρηστη ένταση.
Με αυτό τον τρόπο, μπορεί να σώσετε και αυτούς τους ηλίθιους από τους εαυτούς τους, αφού η προοπτική του να ξεχαστούν, είναι συντομότερη από το να συγχωρεθούν. Γι αυτό αλλάξτε το ρεύμα.
Δεν μπορείτε να βγάλετε αυτό το δίκτυο από την κυκλοφορία, αλλά μπορείτε να μειώσετε τις επιδράσεις του.
Αυτή η λύση, δεν θα ευχαριστήσει τους αγγέλους, αλλά πάλι, έχει να κάνει με το να βλάψετε τους δαίμονες,
και για την ώρα αυτό είναι που έχει μόνο σημασία.»
***
Δεν είμαι φιλόσοφος. Όχι, ψέματα δεν θα πω.
Είμαι γέρος άνθρωπος, μα όχι φιλόσοφος,
παρόλο που δεν μπορώ να αποφύγω
ορισμένα παράφορα ερωτήματα.
Είμαι θλιμμένος άνθρωπος, και αστειεύομαι
με τον δικό μου τρόπο, εν μέρει μοιάζοντας
με πύργο. Μεταμφιέστηκα στο κλειδί
που δεν επιτρέπει η φαλάκρα και το φιλότιμο.
Είθε εκείνοι που αναζητούν την αλήθεια,
να μην μπορέσουν τώρα να συγκρατήσουν τα χασμουρητά τους,
να πάρουν έναν παπαγάλο,
και εκείνοι να του μουρμουρίζουν ανέκδοτα.
Όπως όταν κάνεις βόλτα θεόγυμνος,
έτσι ακριβώς – και ξέρετε, χωρίς γέλια –
υπάρχει κάτι το πρωτόγονο στο μεγάλο
γλέντι όπου ακούς την ηχώ σου.
Η σοβαρότητα, δυστυχώς, δεν είναι πλεονέκτημα.
Σ’ αυτούς που τώρα περιφρονητικά φτύνω,
θ’ αποδείξω πως δεν επιδιώκω
να γυρίσω πίσω, στη επιπόλαιη νιότη.
Έτσι, το ευχάριστο στο βλέμμα θέαμα
παπούτσια θα πετάξει στο κατακάθι.
Τουλάχιστον το όφελος της διαλεκτικής βλέπω
προς βολή της αναδρομής.
Δεν κάνω ούτε για παιδιά, ούτε για αρνιά.
Δεν έχω συγγενείς, αδέλφια.
Η ένωση της αρχής και του τέλους
είναι μάλλον δουλειά του ακροβάτη.
Εγώ κάπου στο ενδιάμεσο ή απ’ έξω.
Ωστόσο, προσπαθώ, χάριν αστεϊσμού,
Βρισκόμενος όντως παράμερα,
Να επιμένω ότι «όχι, είμαι στο ενδιάμεσο» .
1964 (;)
Μετάφραση από τα ρωσικά Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης ©
***
Το 1962 στο Λένινγκραντ η Αχμάτοβα τον γνώρισε στη νεαρή ζωγράφο Μαριάννα Πάβλοβα Μπασμάνοβα
της αφιέρωσε ..
"`Ημουνα μόνο αυτό
που άγγιξες με την παλάμη σου,
που πάνω του στην κορακοάμαυρη νύχτα
έγειρες το κεφάλι σου...
`Ημουνα πρακτικά τυφλός.
Εσύ, εμφανιζόμενη,
μού δίδαξες να βλέπω."
***
"Του Ποιητή Ο Έρωτας"
Ο έρωτας μου, αχ, πως σ’ αρέσει
Κι η θλίψη μου στο πλάι με λουλούδια
Να φαίνεται ξανά, αχ, πως σ’ αρέσει
Σε πόλεμο με τον έρωτα, όπως στον πόλεμο.
Να γράφω γι’ αυτόν, αχ, πως μ’ αρέσει
Μόνος στο σπίτι σου σαν μπαίνω.
Καταμεσήμερο να κλαίω γοερά, αχ, πως μ’ αρέσει
Και στο τηλέφωνό σου να φωνάζω.
Ο έρωτας μου, αχ, πώς σ’ αρέσει,
Καθώς στο πλάι αποτραβιέμαι
Η θλίψη και ο πόνος μου, αχ, πώς σ’ αρέσει
Της κάθε μέρας που περνά να αναπνέω.
Τις άλλο πια απομένει να φιλήσω
Πάνω στη γη πια μόνος μου χορεύω
Τι όμορφα μαζί σου που χορεύω
Τα δάκρυα μες στην ψυχή κυλούν.
Ήμουν παιδί, έγινα νιος,
Το πρόσωπο χαρούμενο μα τσακισμένο
Κι εσύ περνάς μεσ’ απ’ τα χρόνια τα καλά
Με χαραγμένο ένα «ποτέ» επάνω στο μαντίλι που κρατάς.
Και η ζωή, σα θάνατος, τυχαία κι εύκολη!
Διάλεξε στην τύχη ό,τι θες..
Διάλεξε τη ζωή με κάτι να συγκρίνεις,
Διάλεξε το κεφάλι σου να αποθέσεις κάπου.
Ήμουν παιδί, μες στη ζωή, κι ο έρωτας
Ακούραστος χορεύει και χορεύει
Τα δώματα γεμίζει συνεχώς,
Κι ο πόνος της ψυχής σου ξεχειλίζει
-Μετάφραση : Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης -
***
Ένα ποίημα του Γιόζεφ Μπρόντσκι, μεταφρασμένο από τον Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη, όπως δημοσιεύεται στο πρωτοχρονιάτικο Books' Journal #27.
Από την ενότητα: Το κίνημα σαμιζντάτ - Ποίηση πίσω από το συρματόπλεγμα.
***
Το τέλος μιας θαυμάσιας εποχής
Επειδή η τέχνη της ποιήσεως απαιτεί λόγια,
εγώ –ένας από τους κωφούς, φαλακρούς, σκυθρωπούς πρεσβευτές
δευτεροκλασάτου κράτους, συνδεδεμένο με αυτήν–
μη θέλοντας να βιάσω τον δικό μου εγκέφαλο,
φορώντας μόνο μου τα ρούχα μου, κατεβαίνω στο περίπτερο
για την απογευματινή εφημερίδα.
Ο άνεμος διώχνει τα φύλλα. Το χλωμό φως των γέρικων λαμπών
σ’ αυτές τις καταθλιπτικές περιοχές, επίγραμμα τινός – η νίκη των κατόπτρων,
γεννάει το αποτέλεσμα της αφθονίας με τη συνεργασία των ακτινών.
Ακόμη και οι κλέφτες κλέβουν πορτοκάλια, ξύνοντας το αμάλγαμα.
Άλλωστε, ξέχασα το αίσθημα –
με το οποίο βλέπεις τον εαυτό σου.
Σ’ αυτές τις καταθλιπτικές περιοχές όλα είναι υπολογισμένα με βάση το χειμώνα: τα όνειρα,
οι τοίχοι των φυλακών, το παλτό, οι τουαλέτες των αρραβωνιαστικών – λευκές πρωτοχρονιάτικες, ποτά, αστραπιαίοι δείκτες.
Γκρίζες ζακέτες και βρωμιά κατά τους βαθμούς της αλκοόλης·
πουριτανικά ήθη. Εσώρουχα. Και στα χέρια του βιολιστών –
ξύλινες θερμοφόρες.
Η περιοχή αυτή ακίνητη είναι. Υπολογίζοντας συνολικά
τον χυτοσίδηρο και τον μόλυβδο, κουνάς έκπληκτος το κεφάλι.
θυμάσαι την προηγούμενη εξουσία με τις ξιφολόγχες και τα μαστίγια των Κοζάκων.
Κάθονται όμως οι αετοί, σαν μαγνήτες, στο σιδηρομετάλλευμα.
Ακόμη και οι πλεκτές καρέκλες στηρίζονται εδώ
Σε βίδες και σε παξιμάδια.
Μόνο τα ψάρια στα πελάγη γνωρίζουν την αξία της ελευθερίας·
η μουγκαμάρα τους
όμως μας υποχρεώνει να δημιουργήσουμε τις ετικέτες
και τα ταμεία μας. Και ο χώρος κρέμεται σα τιμολόγιο.
Ο χρόνος δημιουργήθηκε από το θάνατο. Έχοντας ανάγκη σώματα και πράγματα, τις ιδιότητες και των μεν και των δε τις αναζητάει στα γκρίζα λαχανικά. Ο πετεινός ακούει το ρολόι.
Δυστυχώς, είναι δύσκολο πολύ να ζεις την εποχή των επιτευγμάτων,
έχοντας υψηλό ήθος. Της καλλονής το παλτό σκίζοντας,
βλέπεις εκεί που έψαχνες, και όχι νέες εκπληκτικές ντίβες.
Και όχι γιατί εδώ τηρούν με ευλάβεια τον Λομπατσέβσκι,
αλλά ο διογκωμένος κόσμος πρέπει κάπου να χωρέσει, και εδώ –
εδώ μπαίνει τέλος στην προοπτική.
Είτε έκλεψαν τον χάρτη της Ευρώπης οι πράκτορες των αρχών,
είτε τα πέντε έκτα της γης που απέμειναν
είναι πολύ μακριά. Είτε κάποια μοίρα αγαθή
προβλέπει την τύχη μου, από δω όμως να φύγω δεν μπορώ.
Μόνος μου γεμίζω το ποτήρι με Καγκόρ –για να μη φωνάξω την υπηρέτρια–
και ξύνω τον Παπουτσωμένο Γάτο . . .
Είτε σφαίρα στον κρόταφο, θαρρείς κι είναι το μέρος του λάθους με το δάχτυλο,
είτε να την κοπανήσεις από δω μέσω θαλάσσης σα νέος Χριστός.
Αλλά και πώς να μην μπερδέψεις μεθυσμένος, αποτρελαμένος απ’ την παγωνιά,
Το ατμόπλοιο με το καράβι – έτσι κι αλλιώς από ντροπή δεν θα καείς:
όπως και τα μονόξυλα στο νερό, έτσι και ο τροχός του ατμόπλοιου,
δεν αφήνει ίχνη στο διάβα του.
Τι γράφουν στις εφημερίδες στο τμήμα «Από τις δικαστικές αίθουσες»;
Η καταδίκη τέθηκε σε εφαρμογή. Κοιτώντας εκεί,
ο μικροαστός βλέπεις μέσα από τα γυαλιά του με τον μολυβένιο σκελετό,
πως είναι ξαπλωμένος μπρούμυτα ένας άνθρωπος στον πλινθόκτιστο τοίχο·
μα δεν κοιμάται. Γιατί το να σιχαίνεσαι τον θόλο του ύπνου
με βαλσαμόχορτο έχεις δικαίωμα.
Η οξυδέρκεια της εποχής μπλέκει τις ρίζες της σ’ εκείνες
τις εποχές, ανίκανες στην γενική τους τυφλότητα
να ξεχωρίσουν εκείνους που έπεσαν από την κούνια από τις πεσμένες κούνιες.
Η λευκομάτα πέρα από το θάνατο δε θέλει να κοιτάξει.
Κρίμα, το πιάτο είναι γεμάτο, μόνο που δεν υπάρχει κανείς το τραπέζι να φέρουμε βόλτα, ώστε να σ’ το ζητήσω, Ριούρικ.
Η οξυδέρκεια αυτών των εποχών – είναι η οξυδέρκεια για τα πράγματα του αδιεξόδου. Και δεν είναι έξυπνο να φλυαρείς
προς το παρόν,
μα να φτύνεις στον τοίχο. Και μην ξυπνήσετε τον πρίγκιπα – δεινόσαυρο.
Για την τελευταία γραμμή, αχ, μην βγάζεις το φτερό απ’ το πουλί.
Η αθώα κεφαλή όλων το μόνο που έχει είναι να περιμένει το τσεκούρι
Και τη σιδερένια δάφνη.
Δεκέμβριος 1969
***
Ούτε σχέδια ή σημειώσεις διαλέξεων, ούτε κανονικά βιβλία δεν είχε.
Διηγούνταν τα έργα των πεζογράφων και ποιητών που ήταν κοντινοί σ’αυτόν
(που καταλάβαινε και αγαπούσε ο ίδιος).
Κατά την διάρκεια των διαλέξεων συνεχώς έπινε καφέ και κάπνιζε.
Μόνο ένα πράγμα όντως τον έκανε να γίνει έξω φρενών: η ανεξέλεγκτη άγνοια της αμερικανικής νεολαίας. Μια μέρα εξοργισμένος από μια ομάδα φοιτητών ο Μπρόντσκι κάθισε στην γραφομηχανή του και βιαστικά έγραψε "λίστα των βιβλίων που ο καθένας πρέπει να διαβάσει."
Πέθανε το 1996 στη Νέα Υόρκη και θάφτηκε στην Βενετία, την αγαπημένη του πόλη.
αιώνιος στις λέξεις
λεύθερος κατοικείς στη μνήμη
"
πρωτόγονα στο μεγάλο γλέντι ακούω την ηχώ σου"
τα σέβη μου
Ιω
https://www.youtube.com/watch?v=utEu0wylJBo
